BENELUX
Normen - Richtlijnen - Standaarden - Certificeringen
De ervaring leert dat technische mensen, vooral jongeren, zich minder bewust zijn van het belang van richtlijnen en normen. Er blijkt ook een manifest gebrek aan aandacht voor te zijn. De begrippen worden vaak door elkaar gebruikt alsof het dezelfde betekenis heeft. Het is van groot belang de (wettelijke) draagkracht hiervan te weten om alles in het juiste perspectief te kunnen brengen.
Normen
Technische normen hadden historisch vooral een strategisch belang voor bedrijven. Ze werden ingezet om het territorium af te schermen van buitenlandse concurrenten. Vroeger werden ze ingeschreven in wetten, vandaag gebeurt dat nog zelden. Het toepassen van normen ondersteunt nu de groei, het concurrentievermogen en de innovatie van bedrijven.
Als men een halve eeuw geleden sprak over ‘de normen’, dan ging dat meestal over technische normen en waarschijnlijk over ‘lokale’ (Belgische of Nederlandse) normen. Tegenwoordig worden jaarlijks tussen de 1500 en 2500 nieuwe of vernieuwde normen gepubliceerd in Nederland en België.
Hiervan zijn 75 procent Europese normen (EN), 24 procent internationaal (ISO) en nog geen procent ‘lokaal’. Als een Europese norm goedgekeurd is door haar technisch comité, zal deze door de nationale normalisatiebureaus binnen de zes maanden volgend op hun verschijning in werking worden gesteld. Dit houdt gelijktijdig in dat de daarvoor geldende nationale normen en de bestaande normen die in tegenspraak zijn met de nieuwe geharmoniseerde norm, automatisch wegvallen.
Het volgen van normen is in principe niet verplicht. De naleving van de normen gebeurt dus vandaag ‘op vrijwillige basis’. Uitzondering is natuurlijk als de naleving ervan toch wordt opgelegd door een wettelijke bepaling, wat uitzonderlijk is. Of wanneer bijvoorbeeld in het contract met de klant of in de voorwaarden voor het bekomen van een certificaat, een reglementaire of contractuele bepaling staat die het naleven van de norm oplegt.
Het volgen van een norm heeft volgende voordelen:
- Een vermoeden dat de wet is gevolgd (een norm waarnaar verwezen wordt in wetteksten)
- Het maakt bij geschillen de bewijsvoering eenvoudiger
- Het biedt garanties voor veilig gebruik, kwaliteit, duurzaamheid en milieubescherming
- Handel met state-of-the-art technology based producten
In de technische comités, die aan de basis liggen van nieuwe normen, zitten ook vertegenwoordigers van bedrijven op wiens producten de normen betrekking hebben. Vandaar het strategisch belang van participatie in normcommissies.
Richtlijnen
Een richtlijn (Directive) is een wettelijk besluit dat een bepaald doel vastlegt dat alle EU-landen moeten bereiken. Maar zij mogen zelf bepalen hoe zij dat binnen hun wettelijk kader doen en ook binnen een vastgestelde termijn.
Europese richtlijnen worden op zeer veel uiteenlopende beleidsterreinen vastgesteld door de Europese instellingen. Voor producten zijn de economische Europese richtlijnen van toepassing. In richtlijnen kan verwezen worden naar normen, waardoor deze een wettelijk karakter krijgen en als basis dienen voor de CE-markering.
Veel industriële producten die binnen de Europese Unie (EU) op de markt verschijnen, moeten een CE-markering hebben. Dit geeft aan dat het product voldoet aan wettelijke eisen. Onder andere op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu. De CE-markering is te herkennen aan de letters C en E. Ze wordt door de producent of invoerder op eigen verantwoordelijkheid aangebracht. Hij geeft hiermee aan dat het product voldoet aan de minimumvereisten bepaald door Europese regelgeving. Dit geldt ook voor producten die in derde landen worden gemaakt en die in de Europese Economische Ruimte (EER, de 28 lidstaten van de Europese Unie en de EVA-landen IJsland, Noorwegen, Liechtenstein) en in Turkije worden verkocht. Het doel is hiermee het vrije verkeer van goederen te realiseren.
De belangrijkste richtlijnen voor ons zijn de laagspanningsrichtlijn (2014/35/EU), de EMC richtlijn (2004/108/EG), de ATEX richtlijn (ATEX 95) en de machinerichtlijn (2006/42/EG).
Verschil Richtlijn – Verordening
Een Verordening (Regulation) is direct van toepassing in de lidstaten ZONDER dat het noodzakelijk is om in de lidstaten een wet te maken die dit afdwingbaar maakt. Dit in tegenstelling tot een Richtlijn (Directive): deze heeft pas kracht van wet als in de lidstaten een wettekst geschreven wordt die verwijst naar de richtlijn.
Standaard
Is de facto hetzelfde als een norm (engels: standard – frans: norme). In het geval van kabels gebruiken we het woord standaard om de ontwerpeisen te omschrijven.
Voorbeeld:
NEN-EN 50525-2-51:2011
Elektrische leidingen - Leidingen met een nominale spanning tot en met 450/750 V (U0/U) - Deel 2-51: Leidingen voor algemeen gebruik - Olieresistente leidingen voor stuurstroom met aderisolatie van thermoplastisch PVC.
CertificeringWordt gedaan door een ‘derde partij’ door middel van relevante testen op producten om na te gaan of die producten in overeenstemming zijn met een bepaalde norm, standaard of ander ‘eisenstellend document’. Hierdoor maakt de derde partij kenbaar dat er een gerechtvaardigd vertrouwen mag bestaan in de geteste producten.
Certificatie-instellingen zijn o.a. TÜV, DEKRA, DNV, SGS
